Soạn bài Rừng xà nu của nguyễn Trung Thành | Làm văn mẫu

(Soạn văn lớp 12) – Em hãy soạn bài Rừng xà nu của Nguyễn Trung Thành – Bài làm của học sinh Ngô Thị Nhung.

Đề bài: Soạn bài Rừng xà nu của Nguyễn Trung Thành

BÀI LÀM

I. Tìm hiểu chung

1. Tác giả:

– Nguyễn Ngọc Báu (1932).

– Quê: Thăng Bình, Quảng Nam.

– Ông có nhiều hoạt động tích cực đổi mới văn học.

– Ghi dấu ấn với đề tài Tây Nguyên

– Tác phẩm tiêu biểu: “Đất nước đứng lên”, “Trên quê hương những anh hùng Điện Ngọc”…

– Năm 2000, được trao tặng giải thưởng Nhà nước về VH –NT.

2. Tác phẩm:

a. HCST:

– Viết vào mùa hè 1965 ở khu căn cứ chiến trường miền Trung Trung Bộ trong không khí sôi sục của cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Đó là thời điểm Mĩ ồ ạt đổ quân vào miền Nam nước ta và đánh phá ác liệt miền Bắc, cuộc kháng chiến của dân tộc ta chuyển sang giai đoạn mới.

2. Xuất xứ:

– In trong tập “Trên quê hương những anh hùng Điện Ngọc”.

3. Tóm tắt:

– Mở đầu truyện là cảnh rừng xà nu bạt ngàn trong “tầm đại bác” của giặc đang “ưỡn tấm ngực lớn” ra “che chở cho làng” Xô Man.

– Sau 3 năm đi lực lượng, Tnú trở về thăm buôn làng. Bé Heng, một giao niên chững chạc, nhanh nhẹn đưa Tnú vào làng. Đêm hôm đó khi dân làng tập hợp ở nhà Ưng, cụ Mết đã kể cho dân làng nghe về cuộc đời của Tnú và phong trào nổi dậy của làng Xô Man đứng lên đánh Mĩ. Hồi đó Mĩ- Diệm khủng bố gắt gao, được anh Quyết dìu dắt, Tnú cùng Mai tham gia nuôi giáu cán bộ. Trong một lần đi liên lạc cho cách mạng, Tnú bị giặc bắt. Ba năm sau anh vượt ngục trở về làng. Lúc này anh Quyết đã hi sinh, Tnú lấy Mai. Thực hiện lời dặn của anh Quyết, Tnú cùng dân làng mài giáo chuẩn bị chiến đấu. Nghe tin, giặc kéo về càn quét, khủng bố. Chúng bắt vợ con Tnú, tra tấn tàn bạo cho đến chết ngay trước mắt anh. Căm thù bùng cháy, Tnú nhảy xổ vào giữ bọn lính nhưng không cứu được mẹ con Mai. Giặc bắt anh, quấn giẻ tẩm nhựa xà nu đốt mười đầu ngón tay. Trước cảnh tượng ấy, cụ Mết cùng thanh niên trong làng đã nổi dậy giết sạch bọn lính cứu Tnú. Sau đó, Tnú tạm biệt làng, gia nhập quân giải phóng và chiến đấu dũng cảm, giết kẻ thù bằng chính đôi bàn tay tàn tật.

– Hôm sau cụ Mết và Dít tiễn Tnú trở về đơn vị, trước mắt họ là những cánh rừng xà nu nối tiếp đến tận chân trời.

-> Truyện lồng trong truyện: truyện về cuộc đời Tnú và truyện về cuộc nổi dậy của dân làng Xô Man.

Đọc- hiểu văn bản

Nhan đề và tình huống truyện

Ý nghĩa nhan đề:

Xà nu là loại cây thuộc họ thông, có nhiều ở Tây Nguyên

Rừng xà nu là biểu tượng cho sức sống mãnh liệt, phẩm chất anh hùng của làng Xô Man
Nhan đề ghi nhận tình cảm của tác giả đổi với Tây Nguyên.

Tình huống truyện:

– Tnú nhớ làng, được đơn vị cho phép về thăm -> Là cái cớ để hồi nhớ lại câu chuyện quá khứ cùng những đổi thay hiện tại của dân làng -> Gần với cách kể khan của dân tộc Tây Nguyên.

2. Hình tượng rừng xà nu:

* Mở đầu và kết thúc tác phẩm đều là hình tượng của rừng xà nu. Bên cạnh những đặc tính tự nhiên của cây xà nu như ham ánh sáng, sinh sôi khỏe mạnh… ta thấy ẩn trong đó những ý nghĩa biểu tượng sâu sắc về con người Tây Nguyên:

a. Cây xà nu tượng trưng cho số phận và phẩm chất của con người Tây Nguyên.

– Cả rừng xà nu không cây nào không bị thương. Vết thương… đặc quyện lại thành từng cục máu lớn.

-> sự mất mát, đau thương vô bờ mà người dân Tây Nguyên phải gánh chịu trong cuộc chiến.

– Sự sinh sôi, nảy nở khỏe manh, nhanh chóng của rừng xà nu:

-> sức sống mãnh liệt của con người Tây Nguyên

– Cạnh một cây xà nu mới ngã gục, đã có bốn năm cây con mọc lên…

-> Gợi đến sự tiếp nối của nhiều thế hệ người Tây Nguyên như cụ Mết, Tnu, Mai, Dit, Heng..

– Cây ham ánh sáng mặt trời

-> Niềm khát khao tự do, lòng tin vào lí tưởng cách mạng của người dân Tây Nguyên.

– Đại bác không giết nổi chúng, những cây con, những cây cao hơn đầu người, Rừng xà nu ưỡn tấm ngực lớn che chở cho làng

-> Sự tồn tại kì diệu và sức sống bất diệt, kiên cường, bất khuất của con người Tây Nguyên trước hành động hủy diệt của kẻ thù.

b. Cây xà nu gắn bó mật thiết với người cuộc sống con người Tây Nguyên:

– Cây xà nu có mặt trong đời sống hàng ngày của làng Xô Man:

+ lửa xà nu cháy giần giật trong mỗi bếp, trong đống lửa nhà ưng, ngọn lửa soi sáng đường rừng.

+ Khói xà nu làm bảng đen cho anh Quyết dạy Tnú và Mai học chữ.

– Cây xà nu tham gia vào những sự kiện trọng đại của làng Xô Man:

+ Ngọn đuốc xà nu dẫn đường cho cụ Mết và dân làng đi lấy giáo, mác.

+ Đống lửa xà nu lớn giữa nhà soi rõ xác mười tên lính giặc ngổn ngang.

– Cây xà nu ăn sâu vào nếp nghĩ của người Tây Nguyên khi liên tưởng vẻ đẹp con người:

+ Ngực cụ Mết căng như một cây xà nu lớn..“Ông ở trần…cây xà nu lớn”.

-> Xà nu đẹp như một hình tượng thơ mới mẻ, đầy sức sáng tạo của Nguyễn Trung Thành, trong đó tác giả chủ yếu sử dụng phép nhân hóa, liên tưởng.

Hình tượng nhân vật Tnú:

* Hoàn cảnh: Tnú mồ côi cả cha lẫn mẹ từ bé được dân làng Xô Man cưu mang

*Ngoại hình: Bàn tay bị giặc đốt 10 đầu ngón tay

*Công việc:

– Lúc nhó: Nuôi giấu cán bộ

– Lớn lên: Trở thành chiến sĩ cách mạng

*Tính cách:

– Gan góc, dũng cảm, mưu trí từ nhỏ:

+ Giặc giết bà Nhan, anh Xút -> Tnú không sợ, cùng Mai xung phong vào rừng nuôi cán bộ.

+ Học chữ thua Mai-> Tnú đập vỡ bảng, lấy đá đập vào đầu đến chảy máu.

+ Khi đi liên lạc không đi đường mòn mà xé rừng mà đi, lựa chỗ thác mạnh bơi ngang để định “không ngờ đến”.

+ Bị giặc phục kích, chĩa họng súng -> Tnú nuốt lá thư bí mật vào bụng, bị tra tấn quyết không khai, còn đặt tay lên bụng dõng dạc nói “cộng sản ở đây này”, sau câu trả lời ấy lưng Tnú dọc ngang vết dao chém.

– Tnú một trái tim yêu thương và sục sôi căm hờn

+ Tnú là người sống rất tình nghĩa:

Tnú là người chồng, người cha đầy trách nhiệm. Tnú đã tay không xông ra cứu vợ lúc giặc tra tấn vợ con anh.
Tnú là con người tình nghĩa với buôn làng: anh lớn lên trong sự đùm bọc của dân làng, là người anh hùng, là biểu tượng của ý chí làng Xô Man

+ Lòng căm thù ở Tnú mang đậm chất Tây Nguyên:

Thù của bản thân: Lưng Tnú dọc ngang vết chém, mười đầu ngón tay bị đốt -> chứng tích tội ác của giặc mà Tnú phải mang suốt đời.
Thù của gia đình: Vợ con anh chết thảm khốc dưới gậy sắt của giặc.
Thù của buôn làng: Hình ảnh những cánh rừng xà nu bị phá, những người dân vô tội bị sát hại.

– Tnú là người có tính kỉ luật cao, tuyệt đối trung thành với cách mạng:

+ Tham gia vũ trang, nhớ quê hương nhưng khi được phép của cấp trên mới về tham, sau chặng đượng vất vả chỉ ở được một đêm.

+ Khi bị giặc đốt mười đầu ngón tay, Tnú không kêu nửa lời, luôn tâm niệm lời dạy của anh Quyết: Người cộng sản không thèm kêu van.

-.Hình tượng đôi bàn tay mang tính cách, dấu ấn cuộc đời

+ Đôi bàn tay tình nghĩa yêu thương

+ Thể hiện lòng trung thành tuyệt đối với cách mạng, cầm súng chống kẻ thù.

+ Đôi bàn tay gan góc, bộc trực

+Bàn tay của ý chí kiên cường, bất khuất vượt lên thương đau

+ Thể hiện sức sống kiên cường của người Tây Nguyên

– Hình tượng Tnú là điển hình cho con đường đấu tranh đến với cách mạng của người Tây Nguyên:

+ Bi kịch của Tnú khi chưa cầm vũ khí là bi kịch của người dân Strá khi chưa giác ngộ chân lí đấu tranh: không thể chiến thắng kẻ thù hung bạo chỉ với bàn tay không.

+ Tnú chỉ được cứu khi dân làng Xô Mab cầm vũ khí đứng lên

-> Phải dùng bạo lực cách mạng: Chúng nó đã cầm súng, mình phải cầm giáo! Con đường đấu tranh của Tnú đi từ tự phát đến tự giác

III.Tổng kết

Nghệ thuật:

-Chất sử thi bao trùm tác phẩm, màu sắc Tây Nguyên

– Cách kể chuyện hấp dẫn: truyện lồng trong truyện

– Hình tượng nghệ thuật được khắc họa đặc sắc.

2. Nội dung:

– Rừng xà nu là thiên sử của thời đại mới. Tác phẩm đã đặt ra vấn đề có ý nghĩa lớn lao đối với dân tộc và thời đại: để bảo vệ đất nước và tự do cho dân tộc, không còn cách nào khác là phải cùng nhau đứng lên, cầm vũ khí tiêu diệt kẻ thù.

>>>Xem thêm: